De Monnikskap gaat in de zomer van 2024 verhuizen naar het Kandinsky College. Om de leerlingen alvast kennis met elkaar te laten maken en ontmoetingen te faciliteren, is de film De Vriendschap gemaakt als onderdeel van een onderzoeksproject. Een prachtig voorbeeld van hoe inclusief onderwijs hoort te zijn.

De Monnikskap is een afdeling binnen het Dominicus College voor havo- en vwo-leerlingen met een lichamelijke beperking of chronische aandoening. Met nadruk op afdeling: de Monnikskap is geen aparte school. Leerlingen krijgen onderwijs op maat, binnen het reguliere onderwijs. Dat kan bijvoorbeeld een aangepast rooster zijn, omdat een leerling vaker afwezig is vanwege bepaalde klachten of een revalidatie. In de zomer van 2024 gaat de Monnikskap verhuizen naar het Kandinsky College. De afdeling krijgt een compleet nieuw gebouwde vleugel aan de school. Afdelingsleider Kathelijne Wentink werkt heel intensief samen met collega’s van het Kandinsky College om de overstap goed te laten verlopen. “De verhuizing biedt ons de kans om opnieuw na te denken hoe we inclusief onderwijs voor ons zien.”

Leren van elkaar

Want wat betekent het om met elkaar op school te zitten? Wat komt er allemaal bij kijken? Kathelijne: “We hebben dit aan de hand van een fantastisch onderzoeksproject onderzocht met elkaar. Het hele proces is gefilmd. De film De Vriendschap gaat over de ontmoeting tussen leerlingen van het Kandinsky College en de Monnikskap. Zo kregen de leerlingen de opdracht om als vriendengroep een dagje uit te regelen. Wat moesten ze gaan doen en hoe moesten ze dat organiseren? Best ingewikkeld, omdat je rekening dient te houden met leerlingen die in een rolstoel zitten of leerlingen die beperkt zijn in hun energie. De leerlingen kwamen tot de conclusie dat een toegankelijke ochtendactiviteit het beste zou zijn. Het was een intensief traject voor de begeleiders en de leerlingen, maar ze hebben veel van elkaar geleerd en elkaar goed leren kennen.”

De ijsberg compleet zichtbaar

“En het allermooiste is dat het onze leerlingen vertrouwen heeft gegeven om de overstap naar het Kandinsky College te maken”, vervolgt Kathelijne. “We noemen het ook wel gefaciliteerde spontaniteit. Als je zomaar een groep leerlingen bij elkaar zet, vindt er geen uitwisseling plaats. Maar als je er een activiteit aan koppelt en hen een opdracht geeft, dan moeten ze met elkaar samenwerken. Het was heel bijzonder om te zien hoe positief dat uitpakte.” Een opdracht om het ijs te breken was ‘onder de waterlinie gaan’. Boven de waterlinie zie je alleen het topje van de ijsberg. De buitenkant, dat wat je ziet. Maar onder de waterlinie gebeurt veel meer en daarover gingen de leerlingen met elkaar in gesprek. Kathelijne: “Doordat iedereen iets deelt over zichzelf en zijn kwetsbaarheid toont, waren er geen verschillen meer tussen de leerlingen. Niemand is een uitzondering, iedereen is een dertien- of veertienjarige die iets te delen heeft. Heel belangrijk, want anders gaat het alleen maar over welke beperking iemand heeft.”

Samen een broodje eten
Door leerlingen van de Monnikskap te koppelen aan leerlingen van het Kandinsky College, hoopt Kathelijne dat de uitwisseling blijvend is. “Daar moeten we hard voor blijven werken en aandacht voor houden. We willen investeren in de sociale inclusie, dan komen de ontmoetingen in de les vanzelf en worden mogelijke ‘drempels’ weggehaald.” Daarnaast gaat het ook om de sociale contacten in de kantine, als je allebei in de rij staat om een broodje te halen of om die ene sociale ontmoeting in de pauze of tijdens activiteiten die je met elkaar hebt georganiseerd. “We gaan heel erg uit van leerlingparticipatie waarbij de leerlingen nadenken over hun eigen proces en dat van de ander. Van daaruit komen gesprekken op gang en krijgen de leerlingen vertrouwen dat iedereen ertoe doet en er mag zijn. Ook van buitenaf worden we door steeds meer mensen opgemerkt. Zo zijn de leerlingen onlangs op bezoek geweest bij het ministerie van OCW om mee te praten over het vormgeven van inclusief onderwijs. Dat hun stem door gaat klinken in het visiedocument van de Tweede Kamer over inclusief onderwijs is natuurlijk echt te gek.”

Het verschil is de norm

Kathelijne noemt het besluit van het Kandinsky College om de Monnikskap te omarmen moedig, want ze erkent dat de samensmelting een risico kan zijn voor bijvoorbeeld de doorstroomcijfers. “Onze leerlingen doen gemiddeld langer over het behalen van hun havo- of vwo-diploma omdat de lesstof meer gefaseerd wordt aangeboden en leerlingen vaker afwezig zijn en minder lessen kunnen volgen. Maar dat heeft het Kandinsky niet afgeschrikt. In tegendeel, we zijn nog niet verhuisd en doen al ontzettend veel samen. Natuurlijk moeten we zaken met elkaar afstemmen, maar dat geldt voor iedere school. Het enige nadeel is dat sommige leerlingen een paar uur per dag moeten reizen om naar school te komen. We hopen daarom dat we als mooi voorbeeld voor scholen kunnen dienen in de rest van het land hoe inclusief onderwijs hoort te zijn. Inclusief onderwijs waarin het verschil de norm is en niet de standaard.”

Kathelijne Wentink

Afdelingsleider | Dominicus College, afdeling de Monnikskap | Film De Vriendschap  

“Het verschil is hier de norm, niet de standaard”

De Monnikskap smelt samen met het Kandinsky College

De Monnikskap is een afdeling binnen het Dominicus College voor havo- en vwo-leerlingen met een lichamelijke beperking of chronische aandoening. Met nadruk op afdeling: de Monnikskap is geen aparte school. Leerlingen krijgen onderwijs op maat, binnen het reguliere onderwijs. Dat kan bijvoorbeeld een aangepast rooster zijn, omdat een leerling vaker afwezig is vanwege bepaalde klachten of een revalidatie. In de zomer van 2024 gaat de Monnikskap verhuizen naar het Kandinsky College. De afdeling krijgt een compleet nieuw gebouwde vleugel aan de school. Afdelingsleider Kathelijne Wentink werkt heel intensief samen met collega’s van het Kandinsky College om de overstap goed te laten verlopen. “De verhuizing biedt ons de kans om opnieuw na te denken hoe we inclusief onderwijs voor ons zien.”

Leren van elkaar

Want wat betekent het om met elkaar op school te zitten? Wat komt er allemaal bij kijken? Kathelijne: “We hebben dit aan de hand van een fantastisch onderzoeksproject onderzocht met elkaar. Het hele proces is gefilmd. De film De Vriendschap gaat over de ontmoeting tussen leerlingen van het Kandinsky College en de Monnikskap. Zo kregen de leerlingen de opdracht om als vriendengroep een dagje uit te regelen. Wat moesten ze gaan doen en hoe moesten ze dat organiseren? Best ingewikkeld, omdat je rekening dient te houden met leerlingen die in een rolstoel zitten of leerlingen die beperkt zijn in hun energie. De leerlingen kwamen tot de conclusie dat een toegankelijke ochtendactiviteit het beste zou zijn. Het was een intensief traject voor de begeleiders en de leerlingen, maar ze hebben veel van elkaar geleerd en elkaar goed leren kennen.”

De ijsberg compleet zichtbaar

“En het allermooiste is dat het onze leerlingen vertrouwen heeft gegeven om de overstap naar het Kandinsky College te maken”, vervolgt Kathelijne. “We noemen het ook wel gefaciliteerde spontaniteit. Als je zomaar een groep leerlingen bij elkaar zet, vindt er geen uitwisseling plaats. Maar als je er een activiteit aan koppelt en hen een opdracht geeft, dan moeten ze met elkaar samenwerken. Het was heel bijzonder om te zien hoe positief dat uitpakte.” Een opdracht om het ijs te breken was ‘onder de waterlinie gaan’. Boven de waterlinie zie je alleen het topje van de ijsberg. De buitenkant, dat wat je ziet. Maar onder de waterlinie gebeurt veel meer en daarover gingen de leerlingen met elkaar in gesprek. Kathelijne: “Doordat iedereen iets deelt over zichzelf en zijn kwetsbaarheid toont, waren er geen verschillen meer tussen de leerlingen. Niemand is een uitzondering, iedereen is een dertien- of veertienjarige die iets te delen heeft. Heel belangrijk, want anders gaat het alleen maar over welke beperking iemand heeft.”

Samen een broodje eten
Door leerlingen van de Monnikskap te koppelen aan leerlingen van het Kandinsky College, hoopt Kathelijne dat de uitwisseling blijvend is. “Daar moeten we hard voor blijven werken en aandacht voor houden. We willen investeren in de sociale inclusie, dan komen de ontmoetingen in de les vanzelf en worden mogelijke ‘drempels’ weggehaald.” Daarnaast gaat het ook om de sociale contacten in de kantine, als je allebei in de rij staat om een broodje te halen of om die ene sociale ontmoeting in de pauze of tijdens activiteiten die je met elkaar hebt georganiseerd. “We gaan heel erg uit van leerlingparticipatie waarbij de leerlingen nadenken over hun eigen proces en dat van de ander. Van daaruit komen gesprekken op gang en krijgen de leerlingen vertrouwen dat iedereen ertoe doet en er mag zijn. Ook van buitenaf worden we door steeds meer mensen opgemerkt. Zo zijn de leerlingen onlangs op bezoek geweest bij het ministerie van OCW om mee te praten over het vormgeven van inclusief onderwijs. Dat hun stem door gaat klinken in het visiedocument van de Tweede Kamer over inclusief onderwijs is natuurlijk echt te gek.”

Het verschil is de norm

Kathelijne noemt het besluit van het Kandinsky College om de Monnikskap te omarmen moedig, want ze erkent dat de samensmelting een risico kan zijn voor bijvoorbeeld de doorstroomcijfers. “Onze leerlingen doen gemiddeld langer over het behalen van hun havo- of vwo-diploma omdat de lesstof meer gefaseerd wordt aangeboden en leerlingen vaker afwezig zijn en minder lessen kunnen volgen. Maar dat heeft het Kandinsky niet afgeschrikt. In tegendeel, we zijn nog niet verhuisd en doen al ontzettend veel samen. Natuurlijk moeten we zaken met elkaar afstemmen, maar dat geldt voor iedere school. Het enige nadeel is dat sommige leerlingen een paar uur per dag moeten reizen om naar school te komen. We hopen daarom dat we als mooi voorbeeld voor scholen kunnen dienen in de rest van het land hoe inclusief onderwijs hoort te zijn. Inclusief onderwijs waarin het verschil de norm is en niet de standaard.”

De Monnikskap gaat in de zomer van 2024 verhuizen naar het Kandinsky College. Om de leerlingen alvast kennis met elkaar te laten maken en ontmoetingen te faciliteren, is de film De Vriendschap gemaakt als onderdeel van een onderzoeksproject. Een prachtig voorbeeld van hoe inclusief onderwijs hoort te zijn.

Kathelijne Wentink

Afdelingsleider | Dominicus College, afdeling de Monnikskap | Film De Vriendschap  

“Het verschil is hier de norm, niet de standaard”

De Monnikskap smelt samen met het Kandinsky College