Op het Kandinsky College Nijmegen staat niet het geven van cijfers, maar het geven van feedback centraal. Daarmee zetten ze de leerling weer centraal: die krijgt de ruimte om het eigen leerproces vorm te geven door leerdoelen te stellen en hier op te reflecteren. Ook wel formatief handelen genoemd. Deze didactische aanpak maakt leerlingen zelfverzekerd en zelfstandig, iets waar ze hun leven lang wat aan hebben.

Onder aanvoering van Tom Ronda, docent economie en projectleider didactiek, werkt het Kandinsky College stap voor stap toe naar formatief handelen. Bij formatief handelen draait het om weten wat je leert, waartoe je leert en weten hoever je bent in je leerproces. Leerlingen op het Kandinsky werken vanuit de leercirkel die begint met leerdoelen stellen. Wat is het doel van de les? Hoe sta je ervoor ten opzichte van het leerdoel? Hoe ga je dat leerdoel bereiken? Wanneer is het gelukt? Het geven van feedback en de manier waarop je dat doet, speelt hierbij een centrale rol. Tom: “De leerling is op deze manier veel meer onderdeel van zijn eigen leerproces, doordat we leerlingen erbij betrekken. Dit helpt een leerling te reflecteren op zijn eigen handelen en zelf met oplossingen te komen. Een boost voor het zelfvertrouwen en de autonomie.”

Niet alleen woorden maar ook daden

Binnen het Kandinsky richten ze zich steeds meer op feedback gericht werken. Dat begon met de introductie van formatief handelen en later de tool Catwise Leerlingbespreking, een soort woordrapport waarin leerlingen geschreven feedback ontvangen, en in 2023 is daar didactisch coachen bijgekomen. Binnen Catwise gebruikt iedere vakdocent een stoplicht waarmee aangegeven wordt waar leerlingen staan, of leerlingen actief meedoen in de les en in welke mate ze bepaalde ontwikkelingen laten zien. Dat wordt beoordeeld met rood, oranje, groen of een hoedje van excellent. “In de basis komt het erop neer dat leerlingen weer echt centraal komen te staan”, zegt Tom. “Neem verspringen bij gym als voorbeeld. Niet iedereen springt even ver, maar als je allemaal op dezelfde manier beoordeeld wordt – waarbij een cijfer de uitkomst is – dan is dat helemaal niet eerlijk. Door feedback gericht te werken sluiten we meer aan bij iemands talenten.”

De cirkel is rond

Mentoren verzamelen twee keer per jaar alle feedback en gaan vervolgens met iedereen uit hun mentorklas in gesprek, ook als iemand alleen maar positieve feedback ontvangen heeft. Tom: “Juist dat is leuk voor leerlingen om terug te krijgen. We gebruiken daarbij niet alleen de term feedback, maar ook de term feedforward. Want we kijken het liefste vooruit. Hoe zorg je ervoor dat je je huiswerk op tijd af hebt of dat je je spullen op orde hebt? We geven de leerlingen tips waar ze echt wat aan hebben. Een leerling reageert hierop door een actieplan voor zichzelf te schrijven. Een mooi moment van reflecteren en vooruitblikken. Elke keer komen leerlingen terug bij de leerdoelen, vandaar de leercirkel: doelen stellen, evalueren, bijstellen en weer opnieuw doelen stellen.”

Groots effect voor iedereen

Het Kandinsky geeft nog steeds cijfers, maar die voeren niet meer de boventoon in de beoordeling en ontwikkeling van leerlingen. Tom: “Je zou denken dat dit meer tijd kost voor de docenten, maar dat valt in de praktijk mee. Als je jezelf een andere denkwijze aanmeet, wordt het geven van feedback steeds makkelijker.” Het Kandinsky faciliteert docenten daarin door workshops en opleidingen aan te bieden. Dit jaar is de eerste groep van 20 docenten gestart met de opleiding didactisch coachen. Vanuit didactisch coachen daag je leerlingen uit eerst zelf na te denken voordat ze vragen stellen. Het idee is dat leerlingen zelfverzekerder en onafhankelijker worden als ze zelf met oplossingen komen in plaats van docenten die het antwoord voorkauwen. Dit neemt ook de druk bij docenten weg. Tom: “Het mes snijdt dus aan twee kanten.”

Klaar voor de toekomst

Het geven van feedback wordt goed ontvangen door de leerlingen. Tom: “Onlangs werden opnames gemaakt van de lessen door een beeldcoach. Bij het analyseren van de beelden, zag je leerlingen feedback krijgen en daarna een grote glimlach op de gezichten.” Het vergt een andere manier van leren, maar door het elke keer vanuit het positieve te benaderen, ziet Tom leerlingen gaandeweg groeien in hun kennis en zelfvertrouwen. Dit is onder andere belangrijk voor hun vervolgopleiding, waarin ze toch wat meer worden losgelaten en ze een bepaalde mate van zelfstandigheid moeten hebben. Tom: “Dat moet je als leerling wel aan kunnen. We hopen daar met formatief handelen een bijdrage aan te leveren.”

Tom Ronda

Docent economie en projectleider didactiek | Kandinsky College Nijmegen | feedback gericht werken 

“Door feedback gericht te werken krijgen leerlingen meer zelfvertrouwen en autonomie”

Cijfers alleen zijn niet meer leidend op het Kandinsky College

Onder aanvoering van Tom Ronda, docent economie en projectleider didactiek, werkt het Kandinsky College stap voor stap toe naar formatief handelen. Bij formatief handelen draait het om weten wat je leert, waartoe je leert en weten hoever je bent in je leerproces. Leerlingen op het Kandinsky werken vanuit de leercirkel die begint met leerdoelen stellen. Wat is het doel van de les? Hoe sta je ervoor ten opzichte van het leerdoel? Hoe ga je dat leerdoel bereiken? Wanneer is het gelukt? Het geven van feedback en de manier waarop je dat doet, speelt hierbij een centrale rol. Tom: “De leerling is op deze manier veel meer onderdeel van zijn eigen leerproces, doordat we leerlingen erbij betrekken. Dit helpt een leerling te reflecteren op zijn eigen handelen en zelf met oplossingen te komen. Een boost voor het zelfvertrouwen en de autonomie.”

Niet alleen woorden maar ook daden

Binnen het Kandinsky richten ze zich steeds meer op feedback gericht werken. Dat begon met de introductie van formatief handelen en later de tool Catwise Leerlingbespreking, een soort woordrapport waarin leerlingen geschreven feedback ontvangen, en in 2023 is daar didactisch coachen bijgekomen. Binnen Catwise gebruikt iedere vakdocent een stoplicht waarmee aangegeven wordt waar leerlingen staan, of leerlingen actief meedoen in de les en in welke mate ze bepaalde ontwikkelingen laten zien. Dat wordt beoordeeld met rood, oranje, groen of een hoedje van excellent. “In de basis komt het erop neer dat leerlingen weer echt centraal komen te staan”, zegt Tom. “Neem verspringen bij gym als voorbeeld. Niet iedereen springt even ver, maar als je allemaal op dezelfde manier beoordeeld wordt – waarbij een cijfer de uitkomst is – dan is dat helemaal niet eerlijk. Door feedback gericht te werken sluiten we meer aan bij iemands talenten.”

De cirkel is rond

Mentoren verzamelen twee keer per jaar alle feedback en gaan vervolgens met iedereen uit hun mentorklas in gesprek, ook als iemand alleen maar positieve feedback ontvangen heeft. Tom: “Juist dat is leuk voor leerlingen om terug te krijgen. We gebruiken daarbij niet alleen de term feedback, maar ook de term feedforward. Want we kijken het liefste vooruit. Hoe zorg je ervoor dat je je huiswerk op tijd af hebt of dat je je spullen op orde hebt? We geven de leerlingen tips waar ze echt wat aan hebben. Een leerling reageert hierop door een actieplan voor zichzelf te schrijven. Een mooi moment van reflecteren en vooruitblikken. Elke keer komen leerlingen terug bij de leerdoelen, vandaar de leercirkel: doelen stellen, evalueren, bijstellen en weer opnieuw doelen stellen.”

Groots effect voor iedereen

Het Kandinsky geeft nog steeds cijfers, maar die voeren niet meer de boventoon in de beoordeling en ontwikkeling van leerlingen. Tom: “Je zou denken dat dit meer tijd kost voor de docenten, maar dat valt in de praktijk mee. Als je jezelf een andere denkwijze aanmeet, wordt het geven van feedback steeds makkelijker.” Het Kandinsky faciliteert docenten daarin door workshops en opleidingen aan te bieden. Dit jaar is de eerste groep van 20 docenten gestart met de opleiding didactisch coachen. Vanuit didactisch coachen daag je leerlingen uit eerst zelf na te denken voordat ze vragen stellen. Het idee is dat leerlingen zelfverzekerder en onafhankelijker worden als ze zelf met oplossingen komen in plaats van docenten die het antwoord voorkauwen. Dit neemt ook de druk bij docenten weg. Tom: “Het mes snijdt dus aan twee kanten.”

Klaar voor de toekomst

Het geven van feedback wordt goed ontvangen door de leerlingen. Tom: “Onlangs werden opnames gemaakt van de lessen door een beeldcoach. Bij het analyseren van de beelden, zag je leerlingen feedback krijgen en daarna een grote glimlach op de gezichten.” Het vergt een andere manier van leren, maar door het elke keer vanuit het positieve te benaderen, ziet Tom leerlingen gaandeweg groeien in hun kennis en zelfvertrouwen. Dit is onder andere belangrijk voor hun vervolgopleiding, waarin ze toch wat meer worden losgelaten en ze een bepaalde mate van zelfstandigheid moeten hebben. Tom: “Dat moet je als leerling wel aan kunnen. We hopen daar met formatief handelen een bijdrage aan te leveren.”

Op het Kandinsky College Nijmegen staat niet het geven van cijfers, maar het geven van feedback centraal. Daarmee zetten ze de leerling weer centraal: die krijgt de ruimte om het eigen leerproces vorm te geven door leerdoelen te stellen en hier op te reflecteren. Ook wel formatief handelen genoemd. Deze didactische aanpak maakt leerlingen zelfverzekerd en zelfstandig, iets waar ze hun leven lang wat aan hebben.

Tom Ronda

Docent economie en projectleider didactiek | Kandinsky College Nijmegen | feedback gericht werken 

“Door feedback gericht te werken krijgen leerlingen meer zelfvertrouwen en autonomie”

Cijfers alleen zijn niet meer leidend op het Kandinsky College